İslam Kütüphanesi

Vacip olan işler

Vacip olan işler
Bu yazıyı sesli olarak dinleyebilirsiniz
Ses dosyasını dinlemek için Flash Player gereklidir.
Sual: Vacip olan işler nelerdir, vacibi terkin hükmü nedir?
CEVAP
Allahü teâlânın açık olan emirlerine Farz, açık olmayıp, zan ile anlaşılanlarına Vacip denir. Vacibi terk etmek tahrimen mekruhtur, harama yakındır. Tahrimen mekruh olan şeyi terk etmek vaciptir.

Canlı cansız varlıklardaki hesaplı nizama, düzene bakıp bunlardaki incelikleri düşünmek, kâinattaki her şeyin anlamsız yaratılmadığını anlamak herkese vaciptir. Her müminin, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri iman edilecek şeyleri öğrenmesi ve bunlara göre inanması vaciptir.

Fıtra ve kurban nisabına malik olana zengin denir. Bunun fıtra vermesi vacip olur. Mükellef ise, yani akıl baliğ ve mukim ise, kurban kesmesi de vacip olur. Zekat alması haram olur ve fakir olan mahrem kadın akrabasına ve çalışamayan fakir erkek akrabasına nafaka vermesi, yardım etmesi vacip olur.

Ana babaya ve kocaya taat olan işlerdeki emirlerini yapmak. Ana, baba aciz ve fakir iseler, zimmi olsalar bile, nafakaları, çocuğa vacip olur. Dedeler, nineler de, ana baba gibidir. Harbi olanlarına nafaka verilmez. Ana, baba, zimmi olsalar da, hizmet etmek, ihsanda bulunmak vaciptir. Küfre teşvik edenlerine gidilmez. Salih olan mahrem akrabayı ziyaret etmek vaciptir.

Mehirsiz evlenen erkeğin, mehri misil [yani âdet olan mehir] vermesi vacip olur. Kadın mehrini istediği zamanda, istemedi ise, ikisinden biri ölünce, verilmesi vaciptir.

Müminin mümine dargın duramayıp, üç gün sonra gidip selam vermesi vaciptir.

Ehl-i beyti ve Eshab-ı kiramın hepsini sevmek.

Evliyanın kerametine inanmak...

Nezri [adağı] yerine getirmek. Mesela, Allah için bir ay oruç tutmak nezrim olsun dese yahut şu işim olursa, bir ay oruç nezrim olsun dese ve o şeyi bulsa, oruç tutması vacip olur. Kefaret veremez.

Kabul edeceği zan olunan kimseye emr-i maruf yapmak vaciptir. Kul hakkıdır. Bir şeyi bilmeyene nasihat vermek vaciptir. Kendine ve Müslümanlara zarar gelecek olursa, el ile yapılan emr-i marufu terk etmek vacip olur. Fitne çıkacaksa dil ile yapılan emr-i marufu terk etmek vacip olur.

Ölüm halinde su içirmek sünnettir. İhtiyacı görülürse vacip olur.

Ölünce defin için acele etmeli, bozulup kokmak ihtimali varsa, acele etmek vacip olur.


Diğer vaciplerden bazıları şunlardır:
Birinin evine girileceği zaman izin istemek.

Bozulan sünnet ve nafile namazları iade etmek.

Zekatı acele edip, hemen vermek.

Allahü teâlânın ismini işitince ve söyleyince, celle celalüh veya teâlâ yahut sübhanallah diyerek saygı göstermek. Tekrar edince de, söylemek müstehaptır.

Delilini bilmese de, müctehidin sözüne uymak. (Dürr-ül-muhtar)

Bugün için dört mezhepten birinde bulunmak. (Tahtavi)

Borçlu fakiri sıkıştırmamak.

Bir kimseye zaruri lazım olan malı ona satmak.

Dinimizin yasak etmediği âdetlere uymak.

Davacının istediği zaman şahit olmak.

Çocuğun selamına cevap vermek.

Kadının eşine karşı temiz ve ziynetli olması.

Herkese, sanatının ilmini öğrenmesi.

Çocuğun, babasına hizmet etmesi ve babanın da fakir oğlunu evlendirmesi.

Borçları ödeyerek, emanetleri sahiplerine vererek, ölüme hazırlanmak ve vasiyet yazmak.


Şart anlamındaki vacipler
Sual:
Vacip kelimesinin şart, farz anlamına kullanıldığı yerler nelerdir??
CEVAP
Aşağıda, vacip diye geçen hükümler; farzdır, şarttır anlamında kullanılmıştır:

1- Allahü teâlânın, ihsan ettiği nimetlere şükretmek vaciptir. (Ahlak-ı alai)

2- Resulullahın peygamberliğini işitene iman etmek vaciptir. (Mevahib-i ledünniye)

3- Her asırda yaşayan her milletin, Resulullaha uyması vaciptir. (S. Ebediyye)

4-
Semavi dinlerin âyet-i kerime veya hadis-i şerifle bildirilen ve nesh edilmeyen hükümleriyle amel etmek vaciptir. (Tefsir-i Mazheri)

5-
Herkesin, sanatının, mesleğinin ilmini öğrenmesi vaciptir. (Kimya-i Seadet)

6- Âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerle, kesin olarak bildirildi ki, namaz kılmak vaciptir. (El-muvafakat)

7- Gıybetten sakınmak vaciptir. (Mekatib-i şerife m.85)

8- Hayzlı veya nifaslının, kan kesilince gusletmesi vaciptir. (Fetava-yı Hindiyye)

9- Düşman, İslam ülkesine saldırınca, herkesin savunması vacip olur. (El-ihtiyar)

10- Kabul edeceği umulan kimseye, emr-i maruf yapmak vaciptir. (Berika)

11- Emr-i marufu, yumuşak yapmak da vaciptir. (Berika)

12-
Halife-i müsliminin, seçip emrettiği ictihada göre amel etmek vacip olur. (Mecelle)

13-
Avamın müctehidi taklit etmesi [bir mezhebe uyması], vaciptir. (Ez-Zehire lil Kurafi)

14-
Bugün her Müslümanın, dört mezhepten birinde bulunması vaciptir. (Tahtavi)

15-
Her müctehidin kendi ictihadına uyması vaciptir. (Mektubat-ı Masumiyye 2/36)

16-
Naslarda açıkça bildirilen emirlere uymak ve inanmak vaciptir. (Mektubat-ı Masumiyye 2/36)

17-
Rüşvet alanın, aldığı malı, geri vermesi vacip olur. (Redd-ül Muhtar)

18- Müftünün müctehid olması vaciptir. Mutlak müctehid olmayan müftünün fetva vermesi, haramdır. Bunun, sadece müctehidlerin fetvalarını nakletmesi caizdir. (Tuhfet-ül-arabi vel-acem)

19-
Ana, babaya hizmet etmek, vaciptir. (Hadika)

20-
Erkek olsun, kadın olsun, zi-rahmi mahrem akrabayı ziyaret, vaciptir. (Berika)

21- Şafiide, sünnet olmak vaciptir. (İslam Ahlakı)

22-
Peygamberlerin, mucize göstermeleri vaciptir. (Mektubat-ı Rabbani 3/86)

23-
Bir mahallede salih kimse kalmayıp, fesat ve bid’at artınca, başka mahalleye göçüp yerleşmek veya böyle bir şehirden başka şehre hicret etmek, vacip olur. (Kenz-i mahfi)

24-
Hayvan keserken, (Bismillah) veya (Allahü ekber) demek vaciptir. (İbni Âbidîn)

25-
Hanbelî mezhebinde sözünde durmak vacip, durmamak haram olur. (İslam Ahlakı)

26-
Eshab-ı kiramın hepsinin salih ve adil olduğuna inanmak, hiçbirine dil uzatmamak, düşmanlık etmemek bütün Müslümanlara vaciptir. (Mirat-i kâinat)

27-
Sultan zalim de olsa, İslamiyet’e uygun emirlerine itaat, vaciptir. (Faideli Bilgiler)

28- Resulullahın Ehl-i beytine ve hanımlarına saygı göstermek vaciptir. (Kurret-ül ayneyn)

29- Kâfirlerin ibadet olarak yaptıkları, kâfirlik alameti olan şeyleri, tahkir etmek vaciptir. (Birgivi)

30-
Allah’ın düşmanı olduğu için, kâfirlere (Buğd-i fillah) vaciptir. (Mektubat-ı Masumiyye 3/55)

31-
Müslümana ilk vacip olan şey, ahkâm-ı İslamiyeye uymaktır. (El-münire)

32-
Üzerinde Allah hakkı veya kul hakkı bulunanın, iki şahit yanında vasiyet yazması vaciptir. Üzerinde hak yoksa vasiyet yazmak müstehab olur. (Cila-ül-kulub)

33
- Borçları ödeyip, ölüme hazırlanmak ve ölüm hastalığında vasiyet yazmak vaciptir. (S. Ahiret)

34- Eshab-ı kirama uymak vaciptir. (Faideli Bilgiler) [Bu bizim gibi avam için değil, müctehidler içindir.]

35-
Kız ve oğlan çocuk yedi yaşına gelince, namaz kılmalarını emretmek, velisi üzerine vacip olur. (Ey Oğul İlmihali)

36-
Dar-ül-harbde imana gelenin, Dar-ül-islama hicret etmesi vacip olur. (Redd-ül-muhtar)

Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Helal kazanmak için sıkıntı çekenlere, Cennet vacip olur.) [R. Nasıhin]

(Allah’a şirk koşmadan ihlasla ibadet edene, Cennet vacip olur. Allah’a şirk koşarak mülaki olana da, Cehennem vacip olur.) [Hâkim]

(Gurbette iken ölen garip Müslümana, Cennet vacip olur.) [Ebu Nuaym]

(Yalan yeminle, haksız olarak, birisinin malını alana, Cehennem vacip olur.) [Begavi]

(Ölürken kelime-i şehadeti söyleyene, Cennet vacip olur.) [Taberani]

(İhlasla, “Rabbim Allah, dinim İslam ve peygamberim Muhammed aleyhisselam” diyene, Cennet vacip olur.) [Hâkim]

(Beş vakit namazı doğru kılana, Cennet vacip olur.)
[Taberani]

(Beş vakit namazı kırk gün cemaatle kılana, Cennet vacip olur.) [Ebu Ya’la]

(Haşefe içeri girince, meni gelse de, gelmese de, gusül vacip olur.) [Taberani]

(Bir yetimi, kendini kurtarana kadar bakıp büyütene, Cennet vacip olur.) [Taberani]

(Köle, kadın, çocuk ve hasta hariç, Cuma namazı, her Müslümana vaciptir.) [Hâkim]

(İmamla birlikte dört kişi olan köyde, Cuma kılmak vaciptir.) [Deylemi]

(Gaza vaciptir. Cenaze namazı da vaciptir.) [Ebu Ya’la]

(Ebu Bekir’i sevmek ve ona şükretmek, her Müslümana vaciptir.) [Deylemi, Hatib, Münavi]

(Fıkıh öğrenmek, her Müslümana mutlaka vaciptir.) [Hâkim]

(Aksırıp, Elhamdülillah diyen mümine, Yerhamükellah demek, vacip olur.) [Buhari]

(Yasaklardan men etmekte korku olmadıkça, emr-i maruf ve nehy-i münker, vaciptir. Eğer zararından korkuyorsanız, susmak helal olur.) [Deylemi]

(Kabrimi ziyaret edene, şefaatim vacip olur.) [Bezzar, Dare Kutni, Taberani, Kadı İyad]


İbadetlerdeki vaciblerden bazıları
Sual:
Farzlardan sonra gelen vacibler nelerdir?
CEVAP
Vacib, yapılması farz gibi kesin olan; fakat Kur’an-ı kerimdeki delili farz kadar açık olmayan emirlere denir. Vacibin hükmü farz gibidir. Vacibi terk etmek, tahrimen mekruhtur. İbadetlerdeki vaciblerden bazıları şunlardır:
1- Adağı yerine getirmek,

2-
Başlanan nafile namazı tamamlamak,

3-
Vitri kılmak ve kunut duasını okumak,

4-
Namazda bir farzdan bir farza intikal etmek yani geçmek, mesela kıyamdan rükûya giderken ve secdeden kıyama kalkarken geçişi geciktirmemek,

5-
Esselamü aleyküm diyerek namazdan çıkmak,

6-
Farzların iki rekâtında ve diğer namazların her rekâtında Fatiha okumak,

7-
Fasid olan sünnet ve nafile namazları iade etmek,

8-
Fatihayı ilk iki rekâtta okumak,

9-
Fatihayı zamm-ı sureden önce okumak,

10-
Namazda son oturuşta Ettehıyyatüyü okumak,

11-
Namazda birinci oturuşta oturmak ve Ettehıyyatüyü okuyunca beklemeyip kalkmak,

12-
Bayram namazlarını kılmak ve kurban bayramının arefesinin sabah namazından, dördüncü günün ikindi namazına kadar, farzlardan sonra teşrik tekbirini okumak,

13-
Namazda imama tâbi olmak,

14-
Namazda zamm-ı sure okumak,

15-
Nisaba malik olan için fıtra vermek ve kurban kesmek,

16-
Rükûda bir veya üç kere Sübhanallah diyecek kadar durmak,

17-
Rükûdan kıyama doğrulunca ve iki secde arasında doğrulup oturunca, bir kere Sübhanallah diyecek kadar durmak,

18-
Gerektiğinde secde-i sehv yapmak,

19-
Secdeleri birbiri arkasından yapmak,

20-
Sesli okunacak yerde sesli, sessiz okunacak yerde sessiz okumak,

21-
Tadil-i erkâna riayet etmek,

22-
Tahrimen mekruhu terk etmek,

23-
Tilavet secdesi yapmak.
 
Bugün 30 ziyaretçi (239 klik) kişi burdaydı!

Copyright © 2012 Gizemliilimler.Blogspot.com | Gizemli İlimler | Tüm Hakları Saklıdır | İBRAHİM KARAMAN | Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol