İslam Kütüphanesi

Erkeğin avret yerinin, diz ile göbek arası olduğunu bildiren deliller nelerdir?
Yazar: Sorularla İslamiyet, 21-2-2011Erkeğin avret yeri Hanefî, Mâlikî, Şa­fiî ve Hanbelîler'in oluşturduğu cumhuru fukahâya göre göbekle diz kapağı ara­sıdır. Ancak Haneffler diz kapağının da avret yerine dahil olduğunu ve bunun ihtiyat ve takvaya daha uygun olacağını kabul ederler.

Bu konudaki görüş ayrı­lığına mesnet teşkil eden deliller daha çok hadislerdir. Çünkü âyet-i kerîmeler­de avret yerinin sınırını açıkça belirleyen bir hüküm yoktur. Âyetlerde geçen "sev'e" (el-A'râf 7/26) kelimesiyle "galiz avret" denilen tenasül organları kastedilmek­te ve örtülmeleri gereken diğer yerlerin sınırları konusunda etraflı bilgi verilme­mektedir.

Hadisler ise bu konuda daha açık hükümler getirmektedir. Hz. Pey­gamber (asm) bir hadisinde, "Müslüman erke­ğin uyluğu (diz kapağı ile kalçası arası av­rettir." buyurmaktadır (Müsned, III, 47.

Diğer bir hadiste de erkeğin örtülmesi farz, bakılması haram olan yerlerinin "gö­beği ile diz kapağı arası" (Ebû Dâvûd. "Li­bâs", 37; Dârekutni, 1, 230, 231) olduğu belirtilmiştir.

Buna göre erkeğin göbeği ile diz kapağı arasında kalan yerleri aç­ması haram olduğu gibi, eşi hariç diğer bütün erkek ve kadınların onun göbek ve diz kapağı arasına -zaruret olmaksı­zın- bakmaları da haram sayılmıştır.

Bu­nunla birlikte Hz. Peygamber (asm)'in uyluğu açık olarak oturduğuna, yanına girmek isteyenlere bu haliyle izin verdiğine, eteğini uyluğu görülecek şekilde yukarı çek­tiğine dair hadisler de rivayet edilmiştir (bk. Buhârî, "Salât", 12; Müslim, "Fezâ'ilü's-sahâbe", 26; Beyhaki, II, 231; Şevkânî, II, 71).

Zahirîler ve bazı Ehl-i sünnet alimleri bu rivayetlere dayanarak uylu­ğun avret sayılmayacağını söylemişlerdir. (bk. İbn Kudâme, 1, 578; Makdisî, 1, 456; İbn Rüşd, Bidâyetul-müclehid, 1, 99; Ebu'l-Velîd b. Rüşd, XVIII, 277; İbn Hazm, III, 210-213).

Buhârî de Sahîh'inde ("Salât", 12) Resûlullah (asm)'ın uyluğunun açık oldu­ğunu bildiren Enes hadisinin sened yö­nünden daha kuvvetli olduğunu, uylu­ğun avret sayıldığını bildiren Cerhed hadisinin ise dinî konularda ihtiyatlı dav­ranma prensibine daha uygun düştüğü­nü kaydederek söz konusu rivayetleri uzlaştırma yoluna gitmiştir.

(bk. TDV İslam Ansikolpedisi, c. 3, s. 125-126, AVRET maddesi, İstanbul, 1991)